قسمت بیست و هشتم 

قضیه عدم امکان ارو

در هر جامعه‌، ممکن است بعضی افراد بخواهند منابع بیشتری صرف مدرسه سازی شود و بعضی دیگر ممکن است ترجیح دهند منابع صرف جاده‌های بهتر شوند. در زمان تصمیم‌گیری‌ جمعی، جوامع باید با مسایلی مثل تضاد منافع روبه‌رو شوند. قضیه عدم امکان ارو نشان می‌دهد از نظر منطقی، رویکردی برای تصمیم گیری وجود ندارد که همزمان بتواند تعداد محدودی از معیارهای منطقی عدالت را برآورده کند. یکی از دلایل این مسئله این است که «دیکتاتور» وجود ندارد؛ کسی نیست که به تنهایی تصمیمات جامعه را مشخص کند. یکی دیگر این است که اگر هر فردی مدرسه‌سازی را به جاده ترجیح می‌داد، در نتیجه جامعه به طور کلی باید مدرسه‌سازی را به جاده ترجیح دهد. این قضیه نشان می‌دهد که چنین معیارهایی برای عدالت، ذاتا ناسازگار و متضاد هستند. یک نظام رای‌گیری را در نظر بگیرید که با شرط دوم ما جور است: بنابراین، یک دیکتاتور جود می‌آید؛ یعنی رای همیشه یک نتیجه ثابت را دنبال می‌آورد. این قضیه بسیار قدرتمند اما آزاردهنده است: حتی شفاف‌ترین نظام‌های رای‌گیری هم به دلیل ناسازگاری و تضاد به بیراهه کشیده می‌شوند.

می‌توانید قسمت قبل را از اینجا و قسمت بعد را از اینجا دنبال کنید.

| نویسنده: بنیامین رضایی |